آرتروز زانو یعنی تخریب تدریجی غضروف مفصل زانو. غضروف سطح صاف و لغزانی است که حرکت مفصل را بدون درد امکانپذیر میکند. وقتی غضروف نازک میشود، استخوانها بههم نزدیک میشوند و اصطکاک ایجاد میشود. این حالت باعث درد، خشکی و گاهی تغییر شکل زانو میگردد.
چه کارهایی مفید است؟
- کاهش وزن: هر کیلوگرم اضافهوزن، حدود ۴ برابر فشار بیشتر روی زانو ایجاد میکند.
- ورزشهای کمفشار: پیادهروی روی سطح صاف، دوچرخه ثابت و شنا باعث تقویت عضلات بدون آسیب به غضروف میشوند.
- تمرینات تقویتی عضلات چهارسر ران: این عضله مثل یک سپر از مفصل محافظت میکند و درد را کاهش میدهد.
- استفاده از عصا در دست مقابل زانوی دردناک: برای کاهش فشار مفصل در راه رفتن.
- کمپرس گرم: در موارد خشکی صبحگاهی یا درد مزمن کمککننده است.
چه کارهایی ممنوع است؟
- نشستن طولانی دوزانو یا چهارزانو: باعث افزایش فشار فشاری روی غضروف میشود.
- دویدن روی سطوح سخت و ورزشهای پرشی: ضربات ناگهانی غضروف آسیبدیده را سریعتر تخریب میکنند.
- بالا و پایین رفتن زیاد از پله یا سراشیبی: فشار تماسی روی کشکک و سطح داخلی زانو را چند برابر میکند.
- کفش نامناسب (پاشنه بلند یا تخت سخت): شوک ضربهای به مفصل را افزایش میدهد.
- انجام حرکات ورزشی پر فشار مثل دویدن یا پریدنن
- استفاده مکرر از داروهای ضد درد بدون مشورت پزشک
تمرینهای پیشنهادی:
- تمرین کشش عضله چهارسر ران: در حالت نشسته پا را مستقیم جلو ببرید و چند ثانیه نگه دارید، سپس آرام پایین بیاورید (۱۰ بار برای هر پا).
- تمرین ایزومتریک ران: در حالت نشسته یا خوابیده، عضله جلوی ران را منقبض کنید و ۵ ثانیه نگه دارید، سپس رها کنید (۱۰ بار تکرار).
- بالا آوردن پا در حالت درازکش: یک پا خم، پای دیگر صاف و ۱۵ سانتیمتر بالا بیاورید، چند ثانیه نگه دارید و پایین بیاورید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
- درد شدید یا مداوم که مانع خواب یا فعالیت روزانه شود.
- ورم یا قفل شدن ناگهانی زانو (احتمال آسیب منیسک یا اجسام آزاد مفصلی).
- تغییر شکل پاها (پرانتزی یا ضربدری شدن) یا لنگش واضح.
- وقتی درمانهای خانگی و داروهای ساده دیگر مؤثر نباشند.
نکات پایانی
* آرتروز زانو بیماری مزمن اما قابل کنترل است.
* با اصلاح سبک زندگی، تقویت عضلات و کاهش وزن میتوان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
* استفاده از عصا یا زانوبند طبی در موارد لازم به کاهش درد کمک میکند.
* مراجعه منظم به پزشک و فیزیوتراپیست، از درمانهای نادرست و پیشرفت آسیب جلوگیری میکند.
برای دریافت آموزشها و نکات مهم ارتوپدی صفحه اینستاگرام دکتر بابک حسین زاده(کلیک نمایید) را دنبال نمایید.